Hipotermi

Merhaba sevgili okurlar.

Bu yazımızda kamplardaki soğuk havaların korkulu rüyası olan Hipotermi konusunu ele alacağız.

Öncelikle hipotermi nedir ve nasıl oluşur, ona bir bakalım isterseniz.

Normal bir insanın vücut sıcaklığı 37 derecedir. Bu sıcaklık, dış etkenlere bağlı olarak 35 derece ve altına düştüğü zaman Hipotermi oluşur yani vücut istemsizce aşırı tepki vermeye başlar.

Başka bir deyişle Hipotermi, vücudun üretebileceğinden daha hızlı bir şekilde ısı kaybetmesi anlamına gelir. Hipotermi genellikle bireyler uzun süre aşırı soğuklara maruz kaldığında ortaya çıkar. Hipoterminin en sinsi yanı ise yavaş yavaş gelişmesidir.

Başta “hafif bir üşüme” gibi görünen şey, farkında olmadan ciddi bir soruna dönüşebilir.

Peki bu ısı ne şekilde düşer?

Başta da söylediğimiz gibi vücut ısısı dış etkenlere bağlı olarak düşüşe geçer.

Kıyafetlerinizle soğuk suya düşmek, uzun süre yağmur altında kalıp iliklerinize kadar ıslanmak, terliyken soğuğa veya rüzgâra maruz kalmak, ıslak kıyafetlerle yola devam etmek ve yetersiz giyim Hipotermiye girmeniz, yani vücut ısınızın 35 derece ve altına inmesi için yeterli nedenlerdir.

Vücut ısısı düşerse ne olur?

Çok açık ve net söylenmelidir ki vücut ısısı düşmeye başladığında kalp, beyin ve diğer organlar düzgün çalışma yeteneklerini kaybeder ve bu durum tedavi edilmezse, hayati organların iflas etmesiyle ölüme kadar gider.

Hipotermiye girdiğimizi nasıl anlarız?

Hipotermi yaşayan bir kişi genellikle durumunun farkında değildir çünkü başlangıç yavaştır. Hipotermi ilerledikçe kişinin kafası karışır ve içinde bulunduğu durumu değerlendiremez hale gelir.

İlk başta yaşananlar nedir?

Aşırı bir üşüme hissi ve kontrolsüz bir şekilde titreme.

Karın, göğüs veya sırtta serinlik hissi veya soğuk bir cilt.

Sonrasında tökezlemeler başlar. Kişi hareketlerinin kontrolünü kaybeder.

En basit işleri bile yapamaz, mesela montunun fermuarını çekemez hale gelir.

Mırıldanmalar başlar, anlaşılmaz veya tutarsız konuşmalar duyulur.

Kişinin koordinasyon veya tepki süresi uzar.

Davranış, yürüyüş veya hareketlerde değişiklikler görülür.

Hipotermi ilerlerse ne olur?

Kaslar sertleşmeye başlar.

İlk baştaki aşırı titreme yok olur.

Kişide buz gibi soğuk hissedilen ve mavimsi görünebilen bir cilt oluşur.

Kafa karışıklığı, ajitasyon ve hafıza kaybı yaşanır.

Yavaş ve zayıf bir nabız, yine yavaş ve sığ nefes alışverişleri görülür.

Bilinç kaybı oluşur.

Tükenmişlik hissi ve uyku hali vardır; ki en tehlikeli kısım da burasıdır zaten.

Eğer hipotermi yaşayan biri uyursa bir daha asla uyanamaz.

Hipotermiyi önlemek için neler yapabiliriz?

Hipotermiyi önlemek için öncelikle çevrenizin farkında olun.

Hava durumuna bakın ve planınızı buna göre yapın.

Hava durumu ne olursa olsun, dağlık bir arazide olacaksanız, yanınızda fazladan giysi, yiyecek ve su bulundurun.

Katmanlı giyinin.

Katmanlı Giysi Örnekleri

İç Katman: Teri vücuttan uzaklaştıran sentetik veya yün bir içlik. (Pamukludan uzak durun! Pamuk ıslandığında kurumaz ve çok daha fazla üşütür.)

Orta Katman: Vücut ısısını hapsedecek polar veya yün bir katman.

Dış Katman: Rüzgârdan ve yağmurdan koruyacak su geçirmez, nefes alabilen bir mont ve pantolon.

Kuru Kal, Hayatta Kal: Islaklık, soğuğun kankasıdır. Yağmurda, karda veya terlediğinde ıslandıysanız, ilk fırsatta kuru giysilerinizi giyin. Çantanızda mutlaka yedek kıyafet bulundurun.

Başını, Ellerini ve Ayaklarını Sıcak Tut: Vücut, ısısının önemli bir kısmını bu bölgelerden kaybeder. Unutmayın; bere, eldiven ve yünlü çoraplar soğuk havada hayat kurtarır.

Beslenmene dikkat et: Vücudunuzun yakıta ihtiyacı var. Sıcak, şekerli ve bol kalorili yiyecekler ve içecekler tüketin. Emin olun doğada sıcak bir çorba, makarna veya sıcak çikolata gibisi yoktur.

Doğru Uyku Tulumu ve Mat Seçimi: Uyku tulumunun konfor derecesi, kamp yapacağınız yerin gece sıcaklığına uygun olmalıdır. Unutmayın, yerden gelen soğuğu kesen şey uyku tulumu değil, mattır! İyi bir mat, sizi hipotermiden koruyan en önemli ekipmanlardan biri olacaktır.

Çok fazla terlemenize neden olacak aktivitelerden ve kıyafetlerden de kaçının.

Dinlen: Faaliyet aralarında özellikle rüzgârdan korunaklı dinlenme duraklarını seçin. Her molada size enerji verecek atıştırmalıklar yemeyi ve sıvı almayı da ihmal etmeyin. Mola sürelerini kesinlikle kısa (40 dakika yürüyüş, 5 dakika mola gibi) tutun.

Suya düşmedim, yağmurda kalmadım, kıyafetlerim de ıslanmadı.

Bunlar, doğada yaşayabileceğiniz ve öngörülemeyen olumsuz durumlardır. Bir de bunların dışında kalan durumlar vardır ki adeta hipotermiye davetiye çıkarmak anlamına gelir.

Nedir onlar?

Yorgunluk!

Çok genç veya çok yaşlı bireylerin soğukta fazla kalmaları! (Çünkü bu yaş aralığındaki insanların vücudundaki ısı düzenlemesi hiçbir zaman en üst seviyede olmaz.)

Alkol veya uyuşturucu kullanımı! (Alkol soğuk havada kısa vadeli bir süreçte sizi ısıtıyormuş gibi hissettirse de uzun vadede damarları genişletip ısının düşmesine sebep olacaktır.)

(Yasaklı madde konusuna girmiyorum bile.)

Bazı tıbbi durumlar ve kullandığınız ilaçlar da vücut ısısını düzenleme yeteneğinizi etkileyebilir.

Soğuk ve nemli hava koşulları.

Hipotermiye girmiş birine ne şekilde tedavi uygulamalıyız?

Tekrarlamakta fayda var! Hipotermi, uygun şekilde tedavi edilmezse tehlikeli ve potansiyel olarak ölümcül olabilen anormal derecede düşük vücut sıcaklığı durumudur.

Bu yüzden öncelikle mağduru soğuktan kurtarın.

Islak giysilerini çıkarın ve sıcak, kuru giysiler giydirin.

Bunları doğada yapabileceğiniz en iyi yer çadırın içidir. Hemen çadıra girin!

Vücut ısısını korumak için uyku tulumu, battaniye veya plastik bir örtü gibi ek katmanlar ekleyin.

Gerekirse sizin vücut sıcaklığınızdan faydalanması için mağdurla birlikte siz de tuluma girin.

Kişiyi soba veya ateşin çok yakınına yaklaştırmayın.

Eğer mağdurun bilinci yerinde ve yutkunabiliyorsa, ona ılık ve şekerli içecekler verin. 

Isınsın diye alkol vermeyi aklınızdan bile geçirmeyin.

Kişiye nazik davranın. Aşırı hareketler veya sert bir tutuş, ani kalp durmasına yol açabilir.

Boyun, göğüs ve kasık bölgelerine sıcak ve kuru kompresler uygulayın.

Kollara veya bacaklara asla sıcak uygulamayın. Çünkü bu, soğuk kanın kalbe, akciğerlere ve beyne daha hızlı geri dönmesine ve vücut sıcaklığının daha da fazla düşmesine neden olur; bu durum da ölümcüldür.

Sıcak su torbası veya ısı pedleri gibi ısı kaynaklarını doğrudan kişiye uygulamayın. Bu aşırı ısı cilt hasarına, düzensiz kalp ritmine ve hatta kalp durmasına bile neden olabilir.

Şiddetli hipotermi geçiren ve bilinci kapalı bir kişide nabız yok veya nefes almıyorsa kişiyi en kısa sürede bir sağlık kuruluşuna götürmeye çalışın.

Unutmayın! Doğa’nın şakası olmaz, hele ki soğuk havanın asla olmaz!

Sıcak kalın. Sevgiyle kalın. Doğayla baş başa kalın.